| 25 Ekim 2015 |
Günümüzde çalışma ortamında karşılaşılan tehlikelerin belirlenmesi ile olası risklerin araştırılması, kaza ve yaralanma oranlarının düşürülmesi gibi tüm İş Sağlığı ve Güvenliği konuları, uygulamalı Ergonominin çalışma alanı içinde yer almaktadır. Ergonominin temel amacı, insan yeteneklerini en iyi şekilde kullanarak onu en uygun işe yerleştirmek ve performansını en yüksek düzeye çıkarmaktır. Başka bir deyişle maksimum performansı (verimlilik vb.) minimum insani maliyet (stres, kazalar vb.) ile elde etmektir.
Burada insana ait özelliklerin, bilgilerin, yeteneklerin ve becerilerin bilinmesi ve bunlara ait alt ve üst sınırların belirlenmesi, insana yaraşır bir iş düzenlemesinin en önemli değerlendirme ölçütleridir.
Ergonomi, insan kabiliyet ve kapasitesine uygun iş çevresi düzenlemekle, dolayısıyla, işçi sağlığının sağlanması ve iş kazalarının minimizasyonu sağlamış olmaktadır.
Ergonomi Yunancada iş anlamına gelen "ergo" ile yasalar anlamına gelen "nomos" kelimelerinden üretilmiştir.
"Hayatın insanileştirilmesi (insancıllaştırılması)", "insan kullanımı için tasarım", "çalışma ve yaşam koşullarının insanla uyumlu hale getirilmesi", "insanla ilgili şeylerin tasarımında bilginin uygulanması".
"iş yeri ve bütün elemanlarının işçiyle uyumu" gibi ifadeler, günümüze kadar Ergonomiyi nitelemek için hazırlanan tanımların en kısaları olarak verilebilir.
Ergonomi iş gören ile iş uyumunun sağlanmasıdır (işin insana uyumu). Yani bir insanın kullandığı makine ne kadar gelişmiş olursa olsun, eğer insan-makine uyumu sağlanamamış ise bu iki elemanın oluşturduğu sistemden beklenen yüksek performansın elde edilmesi mümkün değildir. "oturulan sandalyenin rahat olması için yüksekliği ne olmalıdır?", "Çalışılan yerin sıcaklığı ve nemi ne olmalıdır ki, çalışan rahat ve verimli çalışılabilsin?", "Yorgunluğun en az düzeye indirilebilmesi için dinlenme araları nasıl düzenlenmelidir?" türü soruların hemen hepsi Ergonomi biliminin uğraş alanlarının yalnızca bir kaçına işaret eder.
Günümüzde rekabetin ön plana çıktığı piyasa koşullarında (AB standartlarında "CE" işareti ile gösterilen) Ergonomik normlara uygunluk, üretici açısından kaçınılmaz bir zorunluluk halini almıştır.
Çalışma sisteminin Ergonomik olması şartları:
• Yapılabilirlik (işin biyolojik yetenek sınırları içinde olması),
• Katlanılabilirlik (işin sürdürülebilir iş başarımı –performans- sınırları içinde olması),
• Kabul edilebilirlik (işin sosyal sınırlar içinde bulunması),
• Hoşlanılabilirlik (işin psikolojik beklentilere uygun olması)
• Kendini gerçekleştirebilirlik (bireysel olarak tüm yeteneklerin tatmin edilmesi)
İşin insana uyumunu sağlama çabalarında temel öğe olan "Ergonomik Çalışma Yeri Düzenleme", beş ana başlık altında incelenir:
2.Fizyolojik açıdan çalışma yeri düzenleme,
3. Psikolojik açıdan çalışma yeri düzenleme,
4. Enformasyon tekniğine dayalı çalışma yeri düzenleme,
5. Güvenlik tekniğine (İSG) dayalı çalışma yeri düzenleme.
Psikolojik açıdan çalışma yeri düzenlemenin hedefi, çalışana kendisini tekdüze bir çalışmada uyaracak, motivasyonunu arttıracak rahat bir çevre meydana getirmektir. Bu şekilde, çalışma yerinde düzen ve güvenlik sağlandığı gibi, çalışma performansının artmasına da katkı verilmiş olur.
Psikolojik İş Yeri Düzenleme Yöntemleri
1. Müzik Yayını
Fabrikalarda, sabah saatlerinde çalınan müziğin üretimi yaklaşık % 4, öğleden sonraki müziğin de yaklaşık % 2,5 artırdığı gözlemlenmiştir. Bu konudaki önemli nokta, müzik türünün üflemeli çalgılar olduğu ve rahatsızlık vermeyecek bir seviyede çalınmış olmasıdır.
2. Renk Düzenlemeleri
Çalışma yerlerinde renk düzenlemesinin üç temel amacı bulunur:
•Özel durum ve araçları (iş ve makine parçaları, çalışma yüzeyleri vb.) daha iyi belirlemek,
•Tehlikeleri ve korunma yollarını belirlemek,
Çalışanın moralini yüksek tutmak.
Birbiriyle uyumlu kullanılan renkler, iş gören moralinin yükselmesini sağlar. Yanlış renk uygulamaları ise göz yorulmasını ve dolayısıyla yorgunluğu netice verir. Ayrıca, işe karşı isteği azaltır ve iş kalitesini düşürür.
Endüstriyel Renk Kodları
Endüstriyel tesislerde güvenlik için renk kodları zorunludur. Güvenlik renkleri olarak genelde kırmızı, yeşil veya sarı kullanılır. Genel güvenlik renkleri ve kullanım yerleri şu şekilde örneklenebilir:
•Kırmızı: Kontrast rengi beyaz ile birlikte bir tehlike, bir uyarı veya bir yasağı simgeler. Ateş kırmızısı, yangın gibi fiziksel tehlike arz eden ekipmanları belirtmek için kullanılır.
•Yeşil: Güvenlik hissini veren ve zıt etkisinden dolayı bir tehlikenin sona erdiğini belirten yeşil (ve yeşil-beyaz renk kombinasyonu), ilk yardım malzemelerinin, ilaç depolarının, kurtarma araçları rengi olarak kullanılır.
•Sarı: Sinyal (uyarı) etkisinden dolayı, kontrast rengi siyah ile birlikte, çarpma, tökezleme, düşme ve sıkışıp ezilme gibi fiziksel tehlikelerin bulunduğu yerler ile makine ve ekipmanlar için tatbik edilir.
•Turuncu: Canlı turuncu, kesme, yanma ve elektrik şoku gibi kazaların olabileceğini anlatmak ve işçinin dikkatini çekmek için, makinelerin hareket halindeki kesici ve vurucu kısımlarına, silindirlerin yüzeylerine, elektrik kumandalarına vb. tehlikeye sebep olabilecek yerlerde kullanılır.
•Mavi: Parlak mavi, bozuk makine ve aletler için uyarı niteliğinde kullanılır.
•Siyah-Beyaz: Düzen ifadesini vermek için yol ve geçitlerin trafiğinde kullanılır.
•Mor: Radyasyon tehlikelerini ihbar etmek için kullanılır.
Sorularınız için: www.selmandogan.com.tr
selmandoganigu@gmail.com
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorum yapan siz olun!