18/04/2025

GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK VE GELİRLERİ-1

Selman DOĞAN A SINIFI İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI

20 Temmuz 2015

Geçici iş göremezlikvegeçici iş göremezliködeneğinin tanımı 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunumuz ve Kısa Vadeli Sigorta Kolları Uygulama Tebliğin de ayrıntılı açıklanmıştır. Kanunumuz ve tebliğ incelendiğinde:


Geçici İş Göremezlik:

1- Sigortalının iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurulu raporlarında belirtilen istirahat süresince geçici olarak çalışamama halidir.

2-Geçici iş göremezliködeneği, "iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde kanunda belirtilengeçici iş göremezliksürelerinde verilen ödenektir." şeklinde tanımlanmıştır.

Kimlere Geçici İş Göremezlik Ödeneği Ödenir?

İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyleiş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için,
5510 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü ve 5 inci maddesi kapsamındaki sigortalılardan hastalık sigortasına tabi olanların,

Hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğramaları halinde, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için,

5510 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun kapsamında ki sigortalı kadının analığı halinde,

Doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla,
Doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilave edilerek çalışmadığı her gün, sigortalı kadının isteği ve hekimin onayı ile doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışılması halinde, sigortalının bu sürede çalışmamış olması şartı ile sigortalının isteği ve hekim raporu ile doğum öncesinde kullanılmayan sürenin beş haftaya, çoğul gebelik halinde yedi haftaya kadar olan kısmından doğum sonrasına ilave edilen her gün için verilir.

Kadın sigortalının doğumdan önce ve sonraki sekiz haftalık sürelerde iş yerinde fiilen çalışmamış olmasına rağmen işveren tarafından rıza en ücret ödenmesi ve sigortalılık bildirimin devam ettirilmesi hiçbir şekilde geçici iş göremezlik ödeneğini etkilemez.

Ancak doğum öncesi sekiz haftalık iş göremezlik süresi başlangıcında kendisi için "en az 120 gün analık sigortası primi ödenmiş olunması" koşulunu taşımayan kadın sigortalı,

Doğumdan önceki sekiz haftalık istirahat süresi içinde, iş yerinde fiilen çalışmamasına rağmen işveren tarafından kendisine rıza en ücret ödenmesi ve sigortalılık bildirimin devam ettirilerek,geçici iş göremezliködeneği için gerekli bulunan 120 gün elde edilse dahi doğum öncesi sekiz haftalık süre için kadın sigortalıiş göremezlik ödeneğialamaz. Bunun nedeni;geçici iş göremezlik ödeneğiiçin gerekli olan prim ödeme gün sayısı koşulunun aynı andageçici iş göremezlik ödeneğialarak yerine getirilemeyeceği koşuludur.

Geçici İş Göremezlik Ödeneğinin Önemli Hususları?

1.Sigortalıyageçici iş göremezlik ödeneğiverilebilmesi için kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu alınmış olması şarttır. Bunların dışında kalan hekim veya sağlık kurulları tarafından verilen ve istirahat süresi on günü geçmeyen raporlar kurumca yetkilendirilen hekim tarafından, on günü aşan raporlar ise sağlık kurulunca onandığı takdirde geçerli sayılır.

2.Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri çerçevesinde akit ülke sigorta kurumu mevzuatına göre düzenlenmiş ve sözleşmenin uygulanmasına ilişkin formülerlerle Kuruma bildirilmiş ayaktan veya yatarak tedavilerde verilen istirahat raporları aynen kabul edilir.

3.Tek hekim ayaktan tedavilerde tedavi altına aldığı sigortalıya bir defada en çok 10 gün istirahat verebilir ve kesintisiz bunu bir defa tekrarlayabilir. Tek hekimden iki defa istirahat almış olan sigortalının tedavisine; edilmesi gerektiği takdirde, sigortalı Kurumca yetkilendirilen sağlık kuruluna sevk edilir.

4.Sigortalılara bir takvim yılı içinde tek hekim tarafından ayaktan tedavilerde verilecek istirahat sürelerinin toplamı 40 günü geçemez. Bu süreyi aşan istirahat raporları sağlık kurulunca verilir.

5.Sigortalılara tek hekim tarafından istirahat verilmesi durumlarında, sigortalının çalışmaya başlayabileceği tarih, sigortalının istirahatli kılındığını gösteren belgede hekim tarafından; istirahat, sağlık kurulu tarafından verilmişse çalışabileceği tarihin sağlık kurulu raporunda belirtilmesi, istirahat verilmemesi durumlarında da çalışabilir belgesinin düzenlenmesi gerekir.

6.Kurumca yetki tanınan iş yeri hekimi bir kerede en fazla 2 gün istirahat verebilir. Kurumca yetkilendirilen tek hekim veya sağlık kurulu tarafından verilecek istirahatlar, örneği kurumca belirlenecek belgenin doldurulması veya elektronik ortamda düzenlenmesi suretiyle verilir. İstirahat raporlarında sigortalının çalışıp çalışamayacağı veya kontrol muayenesinin yapılıp yapılmayacağı hususu belirtilir. İstirahat raporunun bir nüshası iş yerlerine ibraz edilmesi için sigortalılara verilmek, bir nüshası kuruma gönderilmek üzere en az iki nüsha olarak düzenlenir.

7.Kurumla sözleşmeli sağlık hizmeti sunucularınca,geçici iş göremezlikbelgesi, sağlık kurulu raporlarının aslı ile vizite kağıtları birlikte listeli olarak üst yazı ekinde düzenlendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde sigortalının iş yerinin kurulu bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüklerine/ sosyal güvenlik merkezlerine, sözleşmeli ülke sigortalısının belgeleri ise sağlık yardımı belgesini düzenleyen sosyal güvenlik il müdürlüklerine/ sosyal güvenlik merkezlerine gönderilir.

8.Üç nüsha olaniş göremezlik belgeleri, kontrollü istirahat verilmesi halinde, asıl düzenlenen nüsha sağlık tesislerince kurum ünitelerine gönderilmek üzere alınacak, ikinci ve üçüncü nüsha kontrol muayenesine gelirken getirilmesi için sigortalılara verilecektir. Sigortalılar kontrol için geldiklerinde istirahatlarının uzatılması gerekiyor ise, belgenin ikinci nüshası sağlık tesislerince kurum ünitelerine gönderilecek, üçüncü nüshası sigortalılara verilecektir. Kontrolsüz on güne kadar istirahat verilmiş ise, belgenin doldurulmadan önce bir nüshası imha edilip, iki nüshası kullanılacak, doldurulan asıl nüshası kurum ünitelerine gönderilmek üzere alınacak, ikinci nüshası sigortalılara verilecektir. Sigortalılar kendilerine verilen iş göremezlik belgelerinin nüshasını, iş yerinde çalışmadığına ilişkin belgenin düzenlenmesi için işverenlerine ibraz edeceklerdir.

9.Sigortalıların aldıkları iş göremezlik belgesi ve sağlık kurulu raporlarının nüshalarını işverenlerine ibraz etmeleri üzerine işverenlerce, istirahatın başlangıç ve bitim tarihini göz önünde bulundurularak, "sigortalının istirahatlı olduğu sürede çalışmadığına ilişkin belgeyi" düzenleyerek e-sigorta sistemi üzerinden Kuruma bildirilecektir.

Geçici İş Görmezlik Ödenmesinin Şartı Nedir?

1.5510 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlara, iş kazası veya meslek hastalığı ya da analık hallerindegenel sağlık sigortasıdahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şartıyla yatarak tedavi süresince veya yatarak tedavi sonrası bu tedavinin gereği olarakistirahat raporu aldıkları sürede her gün içingeçici iş göremezliködeneği verilir. Ancak doğum öncesi ve sonrası geçici iş göremezlik ödeneği ödenebilmesi için yatarak tedavi şartı aranmaz.

2.İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde, verilecekgeçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde Kanunun 17 inci maddesine göre hesaplanacakgünlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde üçte ikisidir.

3.İş kazaları ile meslek hastalıkları, hastalık ve analık sigortalarından, yeniden tespit edilen alt sınırların altında bir günlük kazanç üzerinden ödenek alanların veya almaya hak kazanmış yahut kazanacak olanların bu ödenekleri, günlük kazancın alt sınırındaki değişikliklerin yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak, yükseltilmiş günlük kazançların alt sınırına göre artırılacağından alt sınırın arttığı tarihten evvelgeçici iş göremezliğeuğrayan vegeçici iş göremezlikdurumları bu tarihten sonra da devam edenleringeçici iş göremezlik ödeneğihesabına esas alınan günlük kazançları yeniden tespit edilen alt sınır üzerinden hesaplanarak ödenir.

4.Bir sigortalının, aynı zaman içinde ve aynı sigortalılık haline tabi olacak şekilde birden fazla iş yerinde çalışması halinde, ödeneklere esas tutulacak günlük kazancının tespitinde, üst sınır dikkate alınarak her bir iş yeri için ayrı ayrı bulunacak günlük kazançların toplamı ödeneğe esas günlük kazancını oluşturur. Ayrıca, bir sigortalıda iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinden birkaçı birleşirsegeçici iş göremezliködeneklerinden en yükseği verilir.

5.Sürekli iş göremezlikgeliri bağlanmış sigortalılardan, aynı özürlülük veya meslek hastalığı nedeniyle istirahat raporu alanlara, yazılı istek tarihinden itibaren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 18 inci maddesine göre hesaplanacak bir günlükgeçici iş göremezliködeneği ile aylıksürekli iş göremezlikgelirinin otuzda biri arasındaki fark, her gün içingeçici iş göremezlik ödeneğiolarak verilir.

İşveren İş Göremezlik Ödeneğini Ödeyebilir mi?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin,

Birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışan sigortalılar ile toplu iş sözleşmesi yapılan iş yerlerinde çalışan sigortalılara ödenecekgeçici iş göremezliködeneği, yapılacak protokol ile sigortalılar için Kuruma ödenecek sigorta primine mahsup edilmek üzere, işverenleri tarafından Kurum adına sigortalılara ödenebilir. İşveren tarafından sigortalıyageçici iş göremezlik ödeneğininödenmesi halinde, işverenin;

a)İstirahat raporlarını,

b)Sigortalının istirahatlı olduğu devrede iş yerinde çalışmadığına dair yazıyı,

c)Sigortalının ödenek hesabına esas alınan döneme ilişkin prime esas kazancını,

ç) Geçici iş göremezlik ödeneğininsigortalıya ödendiğini gösterir ödeme belgesini,

Kuruma ibrazından sonra, Kurum tarafından hesaplanarak bulunacakgeçici iş göremezlik ödeneğitoplamı, işverenin Kuruma olan borcuna, borcun olmaması halinde ise ilk prim borcuna mahsup edilir. İş yerinin kapanmış olması halinde ise iade edilir.

Geçici İş Görmezlik Ödeneğin İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Geçici iş göremezlik ödeneği, buna ilişkin belge veya bilgilerin Kuruma intikalini takip edenyedi iş günüiçinde geçmiş süreler için sigortalıların kendilerine, kanuni temsilcilerine, vekillerine veya sigortalının banka hesap numarasına ya da PTT Bank Şubelerine ödenmesi hususunda Kurum yetkilidir. Ancak, on günü aşan istirahat sürelerinde ödemeler, asgari on günlük tutar kadar yapılır.

Geçici iş göremezlik ödeneğininödenmesi esnasında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası (a) bendi kapsamındaki sigortalının:

a)İstirahatlı olduğu dönemde iş yerinde çalışıp çalışmadığı,

b)Kazanç hesabına giren döneme ilişkin aylarda, prim, ikramiye ve bu nitelikteki arızi ödemeler,

c)Viziteye çıktığı / istirahatın başladığı tarih itibariyle prim ödeme halinin devam edip etmediği,

ç)Sigortalının PTT bank/banka hesap numarası,

işveren tarafından Kuruma bildirilir. Bu bildirim yazılı olarak yapılabileceği gibi elektronik ortamda da yapılabilir.

Sigortalının,geçici iş göremezlik ödeneğialmasına esas istirahat raporu süresi içinde, sigortalılık halinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde istirahat süresincegeçici iş göremezlik ödeneğiödenmeye devam edilir.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası (b) bendi kapsamındaki sigortalılar sadece, istirahat raporlarıyla birlikte PTT bank/banka hesap numaralarını Kuruma bildirirler. Bunlardan Kurumca çalışmadığına dair beyan dışında bilgiler istenmez.


Henüz yorum yapılmamış. İlk yorum yapan siz olun!

Yorum yazın

İsim (Gerekli)
Yorumunuz (Gerekli)
 

Sayfada yer alan yorumlar kişiye ait görüşlerdir. Yapılan yorumlardan sitemiz hiçbir şekilde sorumlu değildir.

Yazarın diğer yazıları